Nowości w języku

Started by Thorinbur, February 17, 2010, 06:20:55 PM

Previous topic - Next topic

0 Members and 1 Guest are viewing this topic.

Thorinbur

Język Na'vi to język żywy i cały czas zmieniający się więc jeśli zobaczycie jakąś nowość której nie ma w dotychczas istniejących materiałach podzielcie się nimi! Wiadomość z wtorku od Dr. Frommera! Paul lu nawn!

QuoteThanks for combining your questions. Yes, that helps a lot. Excellent idea. The only downside is that if the questions below are typical, they're often hard and deep, and I may not the answers immediately. But questions on this level help immensely in getting me to see the places where the rules need further development or clarification, or where I left inadvertent gaps.

Anyway, let me answer a few of the questions now, and I'll do my best to get to the others without too much further delay. As always, thanks for your patience.

BTW, "Ma Karyu Pawl" is fine. :-)

BTW2, if I had the Na'vi word for 'elegant,' (it's on my list), I'd apply it to your sentence:

"Ngeyä teri faytele a aysänumeri ngar irayo seiyi ayoe nìwotx."

Aylì'u ngeyä lor lu nìngay.

P.


Quote
1. Is this correct: po kä a tseng(ne) ke tsìme'a oel I didn't see
where s/he was going.

No, it's not. But it raises in interesting question.

The error is in the case of "tseng(e)."  The structure has to be, "I didn't see the place that s/he was going (to)," so we're essentially dealing with a relative clause. "Place" is in the matrix sentence, so it should be marked as an object. Changing the word order for clarity (which doesn't really affect anything) . . .

Oel tsìme'a tsenget/tsengit [depending on whether you like tseng or tsenge for 'place'] a . . .

But what's the RC? The place THAT S/HE WAS GOING or the place THAT S/HE WAS GOING TO?

If it's the former, we simply have: a po karmä (I like indicating the tense and aspect here, although it's not obligatory.)

If it's the latter, then since we can't strand an adposition in Na'vi the way we can in English, the structure is similar to "the place that s/he was going to it."

For inanimate "it" you shouldn't use po but rather tsa: a tsane po karmä.

So the two possible versions of the sentence you want are:

(1) Po karmä a tsengit ke tsìme'a oel.

(2) Po tsane karmä a tsengit ke tsìme'a oel.

(2) is unimpeachable, I think. But I'd accept (1) as well. It's a bit loose but it seems like a natural development, and it has the virtue of brevity.



Quote
4. Are multiple vocatives clustered (ma smukan sì smuke) or not (ma smukan sì ma smuke)?

Clustered. "Ma smukan sì smuke."



Quote
5. Does the vocative always come before the noun and all modifiers
including adjectives and genitives, or is it just before the head
noun?  Is it always a particle or can it ever be used as a
suffix/enclitic?

It's before the noun and all modifiers, not necessarily immediately before the head:

ma oeyä eylan: 'O my friends'

It's always before the NP, never a suffix/enclitic.


Quote
7. In toruk makto it seems like it should be maktoyu.  Aside from
"James Cameron Said So" is there a reason it is not?

So you guys noticed that, huh? :-)

JC and I had a bit of a discussion about "Toruk makto." I pointed out that according to the grammar, it should be maktoyu. And I was told in no uncertain terms that it was going to be "toruk makto," and I should figure out a way to make it work. The man certainly has the right . . .

So it's an exception--one of the iconic phrases in the language that developed unusually, for whatever reasons, and don't follow the normal rules. If we looked hard enough we could probably find parallels in English and in all other languages.



Quote
1. Regarding adpositions.  When they follow, they are written attached
to the word.  Can we assume this means they are enclitic, and have no
stress accent of their own?  Is the accent obliterated in two syllable
adpostions, as in eyktanmungwrr?

Yes, they're enclitic, without their own stress. EYKtanmungwrr is stressed on the first syllable--a bit awkward, perhaps, but not too bad.


Quote
9. How are adjectives that begin or end with "a" such as apxa dealt
with when the attributive is used?  Do other vowels need any special
treatment with the attributive?

In such cases the attributive "a" is swallowed up and disappears:

skxawng apxa, apxa skxawng

I can't think of any other cases where this happens, although aä and äa seem like rather unstable sequences. Until further notice, though, I think we'll allow them.

============

That's it for now. More soon, I hope . . .


Dziękuje że połączyliście swoje pytania. Tak, to naprawdę pomocne. Świetny pomysł. Jedynym minusem jest to, że na niektóre z pytań nie będę w stanie odpowiedzieć natychmiast. Lecz tego typu pytania bardzo pomagają mi znaleźć miejsca gdzie reguły należy rozwinąć, lub sprecyzować, albo gdy coś przeoczyłem.

Pozwólcie że odpowiem na kilka pytań teraz i postaram się zabrać za resztę. Jak zawszę dziękuję za waszą cierpliwość.

BTW, "Ma Karyu Pawl" jest w porządku. :-)

BTW2, Jakbym miał słowo w Na'vi na "elegancki" (mam je na liście), zastosował bym je do twojego zdania:

"Ngeyä teri faytele a aysänumeri ngar irayo seiyi ayoe nìwotx."

Aylì'u ngeyä lor li nìngay.

P.


Quote1.Czy poprawne jest zdanie: po kä a tseng(ne) ke tsìme'a oel , Nie widziałem gdzie on/ona szła.
Nie, nie jest. Lecz powstaje interesujące pytanie.

Błąd jest w przypadku słowa "tseng(e)". Struktura zdania powinna wyglądać tak: "Nie widziałem miejsca do którego ona szła.", więc mamy doczynienia ze zdaniem względnym. "Miejsce" jest w zdaniu złożonym(?) więc powinno być oznaczone jako obiekt. Po zmianie kolejności słów dla jasności (co tak naprawdę nic nie zmienia) . . .

Oel tsìme'a stenget/tsengit [zależnie czy wolisz słówko tseng, czy tsenge jako "miejsce"] a . . .
Więc jak wygląda zdanie zależne? (nie wiem czy następne zdanie ma sens po polsku o.O)
Wogóle przydała by mi się pomoc w tłumaczeniu tego...

Quote
4. Czy wielokrotne partykuły wyłacza (ma) się grupują (ma smukan sì smuke), czy nie (ma smukan sì ma smuke)?

Grupują. "Ma smukan sì smuke"

Quote
5. Czy partykuły wołacza(ma) zawsze występują przed rzeczownikiem i wszystkimi modyfikatorami włączając przymiotniki i dopełniacze(?), czy występują bezpośrenio przed głównym rzeczownikiem (?)? Czy jest to zawsze partykułą, czy może też być użyta jako suffix/końcówka.

Stoi zawsze przed rzeczownikiem i wszystkimi modyfikatorami, niekoniecznie bezpośrednio przed samym rzeczownikiem:

ma oeyä eylan: "O moi przyjaciele"

Zawsze stoi przed rzeczownikiem, nigdy jako końcówka.

Quote
7. W 'toruk makto' wydaje się, że powinno być 'maktoyu'. Poza "Tak powiedział Cameron" Czy jest jakiś inny powód?

A więc zauważyliście to , co? :-)

James Cameron i ja długo dyskutowaliśmy na temat "Toruk makto". Informowałem go, że zgodnie z gramatyką powinno być maktoyu, lecz dostałem stanowczą odpowiedź że zostaje "toruk makto" i mam znalźć sposób by to działało. Nie wątpliwie miał do tego prawo...

Więc jest to wyjątek, jedno z tych wyrażeń, które powstało nietypowo, z dowolnych przyczyn i nie tyczą się go normalne zasady. Jakby dobrze poszukać znaleźli byśmy przykłady takich słów w Angielskim, jak i dowolnym innym języku.

Quote
1. Co do adopcji. Kolejne są dodawane na końcu wyrazy. CZy możemy przyjąć, że są końcówkami(?) i nie posiadają własnego akcentu? Czy akcent zostaje zachowany(?)/zmieniony(?) w dwusylabowych adopcjach, tak jak eyktanmungwrr?

Tak, są to kocówki bez własnego akcentu. EYKtanmungwrr jest akcentowane na pierwszej sylabie- trochę dziwnie, ale nie aż tak źle.

Quote
9. Jak zachowuje się atrybutywy(? Chodzi o prefix/sufix) -a- w przymiotnikach kończących się, lub zaczynających na "a"? Czy inne samogłoski wymagają specjalnego traktowania z atrybutywami(?)?

W takich wypadkach atrybutyw "a" zostaje połknięty i znika:
skxawng apxa, apxa skxawng

Nie jestem w stanie wymyślić innych przypadków gdy tak sie dzieje, choć äa i aä wygląda na dość niestabilną sekwencje, lecz jak narazie zezwalamy na nią.

To wszystko na razie. Więcej wkrótce, mam nadzieję. . .


MOJE spostrzeżenia:
Frommer cały czas pracuję nad językiem do sequela (Taronyu ma szczęście i jedno ze stworzonych przez niego słów trafi pradopodobnie do filmu:P ). Do tego bardzo chętnie odpowada na maile i cały czas pracuje nad językiem. Można oczekiwać większej ilości podobnych wiadomości. Hmm... Miałem więcej spostrzeżeń, ale po procesie tłumaczenia tej wiadomości już zapomniałem. Proszę też o pomoc w tłumaczeniu odpowiedzi na pierwsze pytanie, gdyż sam jej do końca nie rozumiem...
oel kame futa oel kekame ke'u

Thorinbur

Fpìrmìl oel futa aynga natsew tsive'a fi'ut.

[ -ìrm- : past proximate imperfective – "was just thinking . . . "

-ats- : 2nd position infix indicating uncertainty or indirect knowledge: "you might want." Could be used with "kxawm," redundantly, for reinforcement.]


Nie chce mi się tego tłumaczyć ale to nowy INFIX! Prosto od frommera!
oel kame futa oel kekame ke'u

Thorinbur

*Fayl*ìri lEksel irayo seiyi oe ngar, ma oeyä 'eylan. Tsat sayar oel nìltsan.

Tewti! Ngeyä lì'fya leNa'vi txantsan lu nìngay. Fwa sute pxel nga tsun oeyä hì'ia tìngopit sivar fte pivlltxe nìlor fìtxan oeru teya si.

sar = 'to use'

fìtxan = 'so, to such an extent'

oeru teya si: 'fills me' (an idiom, English version courtesy James Cameron; understood: "with satisfaction, with joy")


Słówko którego mi bardzo brakowało (używać nareszcie się pojawiło!) Ponownie z maila od Frommera. Jutro to przetłumaczę.
oel kame futa oel kekame ke'u

Thorinbur

Kaltxì ma oeyä 'eylan,

Thanks for the questions, Jake. (Good name for someone who likes Avatar!)

I guess I haven't mentioned anything about the reflexive yet. Here's a quick explanation:

The reflexive is formed with an infix -äp- that's in "pre-first" position--that is, it comes before the familiar infixes in first position.

So:

I see myself.  = Oe tsäpe'a.

Note: There's no pronoun "myself"--all you need is the infix. And it's oe, not oel.

You've seen yourself. = Nga tsäpole'a.

Be careful to keep the stress in the original place. Since for tse'a the stress is on the final a, that's where it stays in all the inflected forms.

They'll see themselves. = (Ay)fo tsäpaye'a.

wash = yur

So:

I wash myself. = Oe yäpur.
I'm washing myself. = Oe yäperur.

Tslolam srak? :-)

As for "My name is . . ."

You COULD say

Tstxo oeyä lu ___.

tstxo = name

But that's not the idiomatic way to say it. Instead, you say "They call me . . ." (which is of course common in many earth languages as well).

The grammar here is tricky:

Oeru syaw fko ___.

Things to note:

syaw 'call' is intransitive: you call TO someone. That's why it's fko, not fkol, and oeru, not oeti. (Fko, as I think you know, means 'one' or 'they' in the general sense.) The actual name as almost like an adverb in this construction: To say "My name is Jake," you actually say something like, "They call to me in a Jake way." :-)

The question, by the way, is:

Fyape fko syaw ngar?

Literally: How does one call you?

So a typical little conversation is:

--Fyape fko syaw ngar?
--Oeru syaw fko Neytiri. Ngaru tut?
--Oeru syaw Tseyk.

In the last sentence, "fko" is understood. You could actually leave it out in the 2nd sentences as well. Ngar and ngaru are used interchangeably--pick the one you think sounds better in its position. And "tut" is a "particle of continuation"--here you'd translate "ngaru tut" as "And how about you?"

Hope that helps! Feel free to share . . .

Kìyevame.

Pawl

I trzecia wiadomość. Wiem, że takie kopiowanie ich nie ma sensu, ale jutro je przetłumaczę...
oel kame futa oel kekame ke'u

Ataeghane

Niektóre nie są już nowe (zwłaszcza ta ostatnia...), ale <ats> jest bardzo pomocne ;D.
Dzięki.

Oer wivìntxu ngal oey keyeyt krr a tse'a sat. Frakrr.

Terìran Tawka

W końcu wytłumaczenie konstrukcji porównań!

Quote from: Prrton
Czy to jest w porządku?:

Oeru ke tsun livam ke'u lor to Eywa'evengä na'ring a lew säpoli fa prrwll,
kxawm mungwrr fìkifkey a lew säpìyevi fa fpom sì lì'fya leNa'vi.

Quote from: Karyu Pawl
Bardzo dobrze

Mam tylko jedną propozycję...

Czasownik säpìyevi: dlaczego w trybie łączącym? Czemu nie po prostu säpìyi?

Argument za t. łączącym: Świat MOŻE się wkrótce pokryć [pokojem/dobrobytem i językiem Na'vi]

Argumenty za t. oznajmującym:
1) Twoje tłumaczenie zdaje się wskazywać, że myślisz że świat POKRYJE SIĘ wkrótce [jw]
2) Podoba mi się wyraźny związek [analogia?] między säpoli a säpìyi.
3) Tak będzie o jedną sylabę krócej

Tak więc ja skłaniam się ku t. oznajmującemu [zwykły czas niedaleki przyszły], säpìyi. Wydaje mi się jednak że możesz też uzasadnić swoją wersję. Twój wybór.

Między oeru a oeri często można się wachać. Uważam jednak, że z ,,lam", lepszy będzie celownik, jako że ,,seem" [wydawać się] normalnie łączy się z celownikiem.

,,Wydaje mi się że..." Jednak dla oeri także można znaleść wytłumaczenie.

Składnia porównań może się wydawać trochę niezwykła:

Aby powiedzieć ,,A jest bardziej-jakieśtam niż B" wystarczy powiedzieć ,,A to B lu jakieśtam" [A niż B jest...]
Np: Po to oe lu sìltsan. (nie "sìltsan nì'ul")


Nie ma stopni wyższych przymiotników.

por. mandaryński:

Ta bi wo hao.

Ponadto nowe słówko: prrwll = mech

Oryginalny temat tutaj
You are not on Pandora anymore. You are on Earth, ladies and gentlemen.
pamrel si nìna'vi ro [email protected] :)

Eltusiyu

Nie wiem czy to tu pasuje, ale wczoraj został updatowany słownik Taronyu  :)

http://mwf-data.clonk2c.ch/dvi/attach/NaviDictionary.pdf

Kxangangang! - Oeyä Pìlok leNa'vi

Previously called Kxrekorikus

Kxamìl

Fajnie, że został uaktualniony. Niestety twój post nie pasuje do tego tematu. Odsyłam to prawidłowego tematu.

http://forum.learnnavi.org/jezyk-navi/navi-polish-dictionary/30/
Ke'u ngay ke lu, fra'u letsunslu lu.

Livu mì fpom.

Diegetes

Taronyu dziś uaktualnił swój słownik o nowe przyimki wprost od Paula Frommera! Info tutaj.
Karyu potwierdził także dwa nowe słowa. Więcej informacji w odpowiednim temacie. Twórca Na'vi wyjaśnił jeszcze pewne, hmmm, powiedzmy, niedociągnięcie w liście do jednego użytkownika. Dwa wyrazy zmieniły swe znaczenie. W końcu wiadomo jak powiedzieć/napisać "bez".
Lamu oeru unil a leiu Na'vi oe. Ke Tsetay. Ke new oe Tsetay livängu ta set.

Terìran Tawka

Ostatnimi czasy doszło sporo rzeczy. Może zamiast dosłownego tłumaczenia streszczę ważniejsze nowości:

Można używać `u jako 'rzecz'. Warto zauważyć że forma mnoga u jest niepoprawna, dobre jest tylko ayu.

użycie suffiksu –ve jest nieregularne:
QuoteLong form: pxeyve "third", volve "eighth"
Short form: muve "second", tsìve "fourth", puve "sixth", kive "seventh"
Only form: 'awve "first", mrrve "fifth"
Oryginalna wiadomość tutaj

mamy więcej przyimków (co zostało już wspomniane przez Diegetesa).
więcej: tutaj

Infiks imiesłowu biernego: <awn>
<us> okazuje się być imiesłowem czynnym.
info i dyskusja: tutaj oraz więcej przykładów

ngian – jednakże, jakkolwiek (nie wiadomo czy można używać jako spójnik)
skepek – formalny, oficjalny
hufwa - aczkolwiek
tup – zamiast (spójnik)

zaimki nieokreślone tworzy się za pomocą suffiksu –o
'uo - coś
tuteo - ktoś
tsengo – gdzieś

holpxaype/polpxay – ile (holpxay (ilość, liczba?)+pe)
hìmtxampe, pìmtxan – jak wiele (hìmtxan (ilość, dosłownie= małodużo?!)+pe; hìm – trochę)
źródło
You are not on Pandora anymore. You are on Earth, ladies and gentlemen.
pamrel si nìna'vi ro [email protected] :)

Ataeghane

Super! Najbardziej brakowało mi nieokreślonych.

Oer wivìntxu ngal oey keyeyt krr a tse'a sat. Frakrr.

rodrygo

wspaniałe są te słowa bez samogłosek, np prrwll  ;)
Jak to wymówić? Tu jest chyba r zgłoskotwórcze...

Unicorn

nie no prrwll to prosto ;)  sprobuj kilka razy ladnie i szybko cos tam wyjddzie ;)

rodrygo

Podobno w czeskim i słowackim można całe zdania ułożyć bez samogłoski, ale trochę mnie to przeraża szczerze mówiąc..

Ataeghane

Tak jest.
W Prrwll pogrubione są zgłoskotwórcze. Te spółgłoski robią za samogłoski. Łatwo to wymówić, i ciekawie brzmi...

Oer wivìntxu ngal oey keyeyt krr a tse'a sat. Frakrr.

rodrygo

#15
Ach, jak bardzo potrzebuję dobrego podręcznika fonetyki!

hej, Studenci mongolistyki i innych języków! Znacie jakiś?

;)

Unicorn

o-o!! czuje sie zobligowana do odpowiedzenia! hahaha :P

Odpowiedź brzmi jednoznacznie... nie   :-\ Każdy język ma swoją fonetykę.. nie ma jednoznacznych zasad fonetycznych dla wszystkich języków.. i też ubolewam, że w Na'vi nie ma dobrze napisanej części fonetycznej :/

rodrygo

Dostałem link do nowego słownika:

http://navi.ly/lndict

jest to słownik jednojęzyczny, niezła zabawa przy czytaniu, szkoda tylko że tak mało rozumiem
:P

Eltusiyu

#18
Quote from: rodrygo on April 01, 2010, 01:23:28 PM
Dostałem link do nowego słownika:

http://navi.ly/lndict

jest to słownik jednojęzyczny, niezła zabawa przy czytaniu, szkoda tylko że tak mało rozumiem
:P

:D dobre

Pierwsza "grubsza książka" w języku Na'vi :)

Nowy filmik z napisami w Na'vi
yom yom yom yom yom yom yom

:D :D :D :D

Kxangangang! - Oeyä Pìlok leNa'vi

Previously called Kxrekorikus

rodrygo

zawsze uważałem, że chomiki to inteligentne zwierzęta

;D